ทางออกของปัญหาวัสดุเกาะติดผิวสายพานลำเลียง (Solution of Carryback)

           ในเมื่อเราไม่สามารถห้ามวัสดุเกาะติดสายพานลำเลียงได้ ดังนั้นวิธีที่เราสามารถทำได้ก็คงหนีไม่พ้นก็การขูดวัสดุเกาะติดเหล่านั้นออกจากผิวสายพาน และการติดตั้งอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานก็เป็นทางเลือกต้นๆในการนำใช้แก้ไขปัญหานี้

ในอดีตที่ผ่านมาอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานทำมาจากยาง เศษสายพาน ปรับตั้งแรงกดโดยใช้น้ำหนักถ่วงแต่ทำความสะอาดไม่ค่อยได้ผลมากนักแต่ก็ดีกว่าไม่มีเลย และได้มีการพัฒนาออกแบบใหม่เพื่อป้องกันปัญหาที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมของโรงงาน ยืดอายุการใช้งานสายพาน และชิ้นส่วนต่างๆ ให้สามารถใช้งานได้เต็มตามอายุการใช้งานที่แท้จริง ระบบการทำความสะอาดสายพานต้องออกแบบให้ติดตั้งได้ง่าย บำรุงรักษาและปรับตั้งได้โดยสะดวกรวมถึงการเปลี่ยนใบทำความสะอาดก็ต้องสามารถทำได้อย่างสะดวกรวดเร็วด้วยเช่นกัน เพื่อลดเวลาในการบำรุงรักษา ใบควรทำจากวัสดุที่ทนสึกเพื่อให้มีอายุการใช้งานให้นานขึ้น ชุดปรับตั้งแรงกดต้องสามารถรักษาแรงกดที่สม่ำเสมอ เพื่อกำจัดวัสดุที่เกาะผิวของสายพานออกให้ได้มากที่สุด 

วัสดุที่ถูกกำจัดจากผิวของสายพานต้องตกลงไปในชู้ดตามวัสดุที่ลำเลียงไปปกติ แต่ถ้าชู้ดแคบมีพื้นที่ไม่เพียงพอในการติดตั้งก็อาจจะต้องมีการดัดแปลงเพื่อให้สามารถติดตั้งอุปกรณ์ได้ในตำแหน่งที่ถูกต้องเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการทำความสะอาดตามที่ออกแบบมา

นิยามของอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานลำเลียง (Belt Cleaner Definition)

  “อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานลำเลียง คือ อุปกรณ์ที่ขุดเอาวัสดุที่เกาะติดตามผิวของสายพานกลับมาหลังจากที่สายพานวิ่งผ่านจุดจ่ายวัสดุมาแล้ว”

“A Conveyor belt cleaner is any accessory used to remove material adhering to the carrying side of a conveyor belt after the normal point of material discharge.”

          CEMA: Conveyor Equipment Manufactures Association เป็นผู้ให้นิยามในข้างต้นเอาไว้

และก็มีคำแนะนำดีดีจาก CEMA เกี่ยวกับเรื่องอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานลำเลียงดังนี้

1.      ณ จุดขนถ่ายลำเลียง (Transfer point) แต่ละจุดนั้นควรจะมีอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานอย่างน้อยหนึ่งตัวหรือ เครื่องสายพานลำเลียงควรออกแบบเผื่อพื้นที่ไว้สำหรับติดตั้งอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานที่อาจจะมีในอนาคต

2.      อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานควรมีความกว้างอย่างตามค่าที่กำหนดตามตาราง 1.1

3.      ควรออกแบบชู้ด (Chute) เพื่อรองรับการทำความสะอาดสายพานที่เหมาะสม

4.      จะต้องปรับค่าและตำแหน่งของอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานตามที่ผู้ผลิตกำหนด

5.      ผู้ผลิตและผู้ใช้งานจะต้องใช้มาตรฐานอันเดียวกันในการวัดประสิทธิภาพการทำงานของอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพาน

6.      ชู้ดและทางเดินโดยรอบชู้ดควรออกแบบให้เอื้ออำนวยต่อการติดตั้ง ปรับตั้ง และบำรุงรักษา อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพาน

คงไม่ต้องถามแล้วว่าทำไมเราถึงต้องใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพาน แต่อยากจะกล่าวถึงข้อดีที่เป็นผลพลอยได้จากการติดตั้งอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานไว้ดังนี้คือ

1.       ประหยัดค่าใช้จ่ายในการทำความสะอาดสายพาน

2.       ลดต้นทุนในงานซ่อมบำรุง เพราะช่วยยืดอายุการทำงานของชิ้นส่วนที่เคลื่อนที่ต่างๆ  เช่น ลูกกลิ้ง, พูเล่ย์, รอยต่อของสายพาน เหล่านี้เป็นต้น โดยถ้าอายุการใช้งานนานขึ้นรอบการเปลี่ยนก็จะนานขึ้นด้วยเช่นกัน

3.       เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของเครื่องสายพานลำเลียงให้สูงขึ้น เนื่องจากช่วยลดการหยุดเครื่องจักรแบบฉุกเฉินหรือเหตุสุดวิสัย (Unscheduled downtime)

4.       ลดอุบัติเหตุที่เกิดจากการทำงานกับเครื่องลงได้

อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานลำเลียงและเครื่องสายพานลำเลียง (Belt Cleaner and Conveyors)

            ในการเลือกใช้อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานนั้นมีปัจจัยในการพิจารณาหลายอย่างไม่ว่าจะเป็น สภาพของสายพาน, ชนิดของการต่อสายพาน, ความเร็วของสายพาน, ชนิดของวัสดุที่ลำเลียง, อุณหภูมิของวัสดุ, ขนาดอนุภาค และความชื้นของวัสดุ

            สิ่งที่ควรคำนึงเป็นอันดับแรกในการออกแบบอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานก็คือ ต้องไม่ทำความเสียหายให้กับผิวสายพาน, รอยต่อสายพาน และตัวอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานเองด้วย

            ตำแหน่งของการติดตั้งก็ไม่อาจจะมองข้ามไปได้ เพราะต้องติดตั้งในตำแหน่งที่พ้นจากแนวทางหลักของการส่งวัสดุ (Flow of main material) และเศษวัสดุทีถูกขูดออกมาต้องไม่สะสมตามโครงสร้าง และใบของอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพาน ที่หัวพูเล่ย์หรือตำแหน่งใกล้ๆหัวพูเล่ย์เป็นตำแหน่งที่เหมาะสมต่อการติดตั้งมากที่สุด เพราะที่หัวพูเล่ย์นั้นสายพานถูกรองรับด้วยพูเล่ย์ซึ่งเป็นตำแหน่งที่สายพานนิ่งที่สุดนั่นจะทำให้อุปกรณ์ทำความสะอาดได้ดีที่สุดเช่นกัน

ความกว้างของใบทำความสะอาดสายพานลำเลียง (Blade Width)

            อุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานบางตัวออกแบบมาที่ความกว้างของใบน้อยกว่าหน้ากว้างของสายพานและค่าที่น้อยที่สุดที่ยอมรับได้แสดงดังตารางที่ 1.1  

            ตาราง 1.1 แสดงค่าความกว้างใบทำความสะอาดสายพานโดยเฉลี่ย

                                  ที่มา:Belt conveyors for bulk materials, Sixth edition

      ในคราวหน้าเราจะมาพูดกันถึงรายละเอียดของอุปกรณ์ทำความสะอาดสายพานลำเลียงแต่ละประเภท ว่ามีข้อดี ข้อเสียอย่างไร